Atatürk’ün manevi kardeşi..
Erkek kardeşi yoktu ama.. Kardeşten öte arkadaşı vardı.
Nuri Conker.
Çocukluk arkadaşı, mahalle, okul, silah ve kader arkadaşıydı.
Annesi ve eşinden başka “Kemal” diye hitap edebilen tek kişiydi.
Bir yaş küçüktü. Can yoldaşıydı, sırdaşıydı.
Ömrü boyunca her yerde olduğu gibi Conkbayırı’nda da Mustafa Kemal’le omuz omuzaydı, orada şakağından ağır yaralandı. Mustafa Kemal Paşa'nın göğsünden vurulduğunda saatinin parçalandığı olayı birlikte yaşamışlardı..
**
Conker; soyadını Mustafa Kemal Paşa verdi. Conkbayırı muharebesinin kazanmasından vermişti..
(Conkbayırı’ndaki conk kelimesi “bir araya gelip sohbet edip gülüşmek” anlamına geliyordu. Çanakkale ve Balıkesir yörelerinde “conguldaşmak, conklaşmak” şeklinde kullanılıyordu.
Çanakkale’nin en kanlı çarpışmalarından birine sahne olan, Nuri’nin büyük kahramanlık gösterdiği Conkbayırı, elbette sohbet edip gülüşmek kavramlarından çok uzaktı ama… Daima neşeli ve hoşsohbet olan Nuri Conker’in karakterini tanımlıyordu da.)
**
Hareket ordusu, Trablusgarp, Çanakkale, Muş cephesi, Kurtuluş Savaşı… Mustafa Kemal Paşa nerede, Nuri oradaydı.
Paşa olabilirdi. Bakan olabilirdi. TBMM başkanı bile olabilirdi.
İstemedi. Arkadaş kalmayı tercih etti.
Arkadaşlığını hiç suistimal etmedi.
Bulundukları ortamda elektrik kesilirse, ışıklar tekrar geldiğinde hep aynı manzara görülürdü…
Nuri ayakta, tabancası elinde, gövdesini Mustafa Kemal’e siper etmiş olurdu.
**
50 yaşına girdiği gece, kapı çalındı, açtılar, arkadaşı Mustafa Kemal gelmişti. Önceden haber vermemiş, sürpriz yapmıştı. “Yaş gününü kutlamaya geldim” dedi, oturdu. Sonra da bütün gece boyunca, “benim ihtiyarlarla alakam yok, ben artık ihtiyarlarla konuşmuyorum” diyerek Nuri’yi çıldırttı.
**
Nuri’yi kızdırmayı çok severdi. darılmazlar, gücenmezlerdi, birbirlerine..
Poker oynarken kimsenin parasını almaz, Nuri kaybederse mutlaka kuruşu kuruşuna alırdı, sonra da alay ederdi.
**
Bir gece… Nuri evine geldi, sırtında siyah bir pardösü, kolları neredeyse dirseklerinde, omuzları daracıktı.
Eşi dayanamadı sordu, ne bu hal? Meğer gene poker oynamışlardı, Nuri gene kaybetmişti, parayı ödemişti ama, Mustafa Kemal Paşa’nın kahkahaları eşliğinde öfkeyle Köşk’ten ayrılırken “ben de senin pardüsönü alırım, elbet, ödeşiriz” demişti.
Aradaki kilo farkı ve göbek nedeniyle anca bu kadar uymuştu.
**
Nuri’siz sofraya oturmazdı. Sadece Nuri’nin nazını çekerdi.
Sadece Nuri’nin sesini yükseltme imtiyazı vardı.
Zaten davudiydi, gümbür gümbür bağırırdı, çok kafası bozulduğunda masaya yumruğunu vura vura konuşurdu.
Birlikte eğlenir birlikte şarkı söylerlerdi.
**
Mustafa Kemal Paşa’ya sık sık “çocukluğu”yla ilgili sorular sorarlardı. “Kim bilir çocukken ne müstesna insandınız, kim bilir ne olağanüstü, ne harikulade hatıralarınız vardır’ diye merak ederlerdi.
Bu tür durumlarda hep Conker’i işaret ederdi.
“Nuri anlatsın” derdi.
Conker de her zamanki alaycı üslubuyla anlatırdı:
“Bakla tarlasında karga çobanlığı ederdi!”
İkisinin arasındaki şifreydi…
**
Conker’in “karga çobanı” lafını duyanlar “aman efendim olur mu hiç öyle” filan demeye kalkışınca, Mustafa Kemal Paşa tekrar söze girerdi. “Bana insanüstü bir çocukluk yakıştırmaya kalkışmayınız” derdi.
“Ben de hepiniz gibi çocuktum” derdi.
Neredeyse bütün Atatürk biyografilerinde yer alan “çocukken bakla tarlasında kargaları kovalardı” klişesinin kaynağı, işte buydu.
Mustafa Kemal Paşa ile Nuri Conker’in danışıklı dövüşünün sonuçlarıydı.
Mustafa Kemal’in gerçekten “karga kovaladığını” değil, “herkes gibi bir çocuk” olduğunu anlatmaya çalışıyorlardı.
Yağcılık yaparak abartılmaması gerektiğini anlatmaya çalışıyorlardı.
**
1937… Nuri kalp kriziyle vefat etti.
Mustafa Kemal Paşa yıkıldı. Hatay üzüntüsüne Conker'in ölümü acısı karıştı.. İki sıkı arkadaş ilkokul yıllarından ölene değin hiç ayrılmamışlardı, ölüm ayırmıştı onları..
Derin üzüntüsü öylesineydi ki cenazesine katılamadı.
Evini görmemek için taziyeye bile gidemedi.
Bir daha asla Nuri Conker'in oturduğu semte bile uğrayamadı.
Nuri Conker’i anımsatan her şeyden uzak durmaya çalıştı.
**
Bir akşam sofrada derin düşünceler içinde yemek yemeye çalışıyordu.
Aniden yerinden fırladı, otomobile bindi, şoföre nereye gidileceğini söylemeden “sağa dön, şurdan sola dön” diyerek yolu tarif etti.
Cebeci’ye geldiler, “burada dur” dedi.
Can arkadaşı Nuri’nin kabrine gelmişti.. Mezarın başına yürüdü, sessiz sessiz durdu.
Sonra da sadece bir cümle kurdu.
“Beni niçin yalnız bıraktın Nuri” dedi.
Bir süre daha sessizce durdu, bitkin halde otomobile döndü.
Bir daha asla kabrine de gidemedi.
Mustafa Kemal Paşa’nın söylemiyle; Nurİ
“Anıları, kalp ve vicdanından çıkmayacak kardeşiydi.
Erkek kardeşi yoktu ama.. Kardeşten öte arkadaşı vardı.
Nuri Conker.
Çocukluk arkadaşı, mahalle, okul, silah ve kader arkadaşıydı.
Annesi ve eşinden başka “Kemal” diye hitap edebilen tek kişiydi.
Bir yaş küçüktü. Can yoldaşıydı, sırdaşıydı.
Ömrü boyunca her yerde olduğu gibi Conkbayırı’nda da Mustafa Kemal’le omuz omuzaydı, orada şakağından ağır yaralandı. Mustafa Kemal Paşa'nın göğsünden vurulduğunda saatinin parçalandığı olayı birlikte yaşamışlardı..
**
Conker; soyadını Mustafa Kemal Paşa verdi. Conkbayırı muharebesinin kazanmasından vermişti..
(Conkbayırı’ndaki conk kelimesi “bir araya gelip sohbet edip gülüşmek” anlamına geliyordu. Çanakkale ve Balıkesir yörelerinde “conguldaşmak, conklaşmak” şeklinde kullanılıyordu.
Çanakkale’nin en kanlı çarpışmalarından birine sahne olan, Nuri’nin büyük kahramanlık gösterdiği Conkbayırı, elbette sohbet edip gülüşmek kavramlarından çok uzaktı ama… Daima neşeli ve hoşsohbet olan Nuri Conker’in karakterini tanımlıyordu da.)
**
Hareket ordusu, Trablusgarp, Çanakkale, Muş cephesi, Kurtuluş Savaşı… Mustafa Kemal Paşa nerede, Nuri oradaydı.
Paşa olabilirdi. Bakan olabilirdi. TBMM başkanı bile olabilirdi.
İstemedi. Arkadaş kalmayı tercih etti.
Arkadaşlığını hiç suistimal etmedi.
Bulundukları ortamda elektrik kesilirse, ışıklar tekrar geldiğinde hep aynı manzara görülürdü…
Nuri ayakta, tabancası elinde, gövdesini Mustafa Kemal’e siper etmiş olurdu.
**
50 yaşına girdiği gece, kapı çalındı, açtılar, arkadaşı Mustafa Kemal gelmişti. Önceden haber vermemiş, sürpriz yapmıştı. “Yaş gününü kutlamaya geldim” dedi, oturdu. Sonra da bütün gece boyunca, “benim ihtiyarlarla alakam yok, ben artık ihtiyarlarla konuşmuyorum” diyerek Nuri’yi çıldırttı.
**
Nuri’yi kızdırmayı çok severdi. darılmazlar, gücenmezlerdi, birbirlerine..
Poker oynarken kimsenin parasını almaz, Nuri kaybederse mutlaka kuruşu kuruşuna alırdı, sonra da alay ederdi.
**
Bir gece… Nuri evine geldi, sırtında siyah bir pardösü, kolları neredeyse dirseklerinde, omuzları daracıktı.
Eşi dayanamadı sordu, ne bu hal? Meğer gene poker oynamışlardı, Nuri gene kaybetmişti, parayı ödemişti ama, Mustafa Kemal Paşa’nın kahkahaları eşliğinde öfkeyle Köşk’ten ayrılırken “ben de senin pardüsönü alırım, elbet, ödeşiriz” demişti.
Aradaki kilo farkı ve göbek nedeniyle anca bu kadar uymuştu.
**
Nuri’siz sofraya oturmazdı. Sadece Nuri’nin nazını çekerdi.
Sadece Nuri’nin sesini yükseltme imtiyazı vardı.
Zaten davudiydi, gümbür gümbür bağırırdı, çok kafası bozulduğunda masaya yumruğunu vura vura konuşurdu.
Birlikte eğlenir birlikte şarkı söylerlerdi.
**
Mustafa Kemal Paşa’ya sık sık “çocukluğu”yla ilgili sorular sorarlardı. “Kim bilir çocukken ne müstesna insandınız, kim bilir ne olağanüstü, ne harikulade hatıralarınız vardır’ diye merak ederlerdi.
Bu tür durumlarda hep Conker’i işaret ederdi.
“Nuri anlatsın” derdi.
Conker de her zamanki alaycı üslubuyla anlatırdı:
“Bakla tarlasında karga çobanlığı ederdi!”
İkisinin arasındaki şifreydi…
**
Conker’in “karga çobanı” lafını duyanlar “aman efendim olur mu hiç öyle” filan demeye kalkışınca, Mustafa Kemal Paşa tekrar söze girerdi. “Bana insanüstü bir çocukluk yakıştırmaya kalkışmayınız” derdi.
“Ben de hepiniz gibi çocuktum” derdi.
Neredeyse bütün Atatürk biyografilerinde yer alan “çocukken bakla tarlasında kargaları kovalardı” klişesinin kaynağı, işte buydu.
Mustafa Kemal Paşa ile Nuri Conker’in danışıklı dövüşünün sonuçlarıydı.
Mustafa Kemal’in gerçekten “karga kovaladığını” değil, “herkes gibi bir çocuk” olduğunu anlatmaya çalışıyorlardı.
Yağcılık yaparak abartılmaması gerektiğini anlatmaya çalışıyorlardı.
**
1937… Nuri kalp kriziyle vefat etti.
Mustafa Kemal Paşa yıkıldı. Hatay üzüntüsüne Conker'in ölümü acısı karıştı.. İki sıkı arkadaş ilkokul yıllarından ölene değin hiç ayrılmamışlardı, ölüm ayırmıştı onları..
Derin üzüntüsü öylesineydi ki cenazesine katılamadı.
Evini görmemek için taziyeye bile gidemedi.
Bir daha asla Nuri Conker'in oturduğu semte bile uğrayamadı.
Nuri Conker’i anımsatan her şeyden uzak durmaya çalıştı.
**
Bir akşam sofrada derin düşünceler içinde yemek yemeye çalışıyordu.
Aniden yerinden fırladı, otomobile bindi, şoföre nereye gidileceğini söylemeden “sağa dön, şurdan sola dön” diyerek yolu tarif etti.
Cebeci’ye geldiler, “burada dur” dedi.
Can arkadaşı Nuri’nin kabrine gelmişti.. Mezarın başına yürüdü, sessiz sessiz durdu.
Sonra da sadece bir cümle kurdu.
“Beni niçin yalnız bıraktın Nuri” dedi.
Bir süre daha sessizce durdu, bitkin halde otomobile döndü.
Bir daha asla kabrine de gidemedi.
Mustafa Kemal Paşa’nın söylemiyle; Nurİ
“Anıları, kalp ve vicdanından çıkmayacak kardeşiydi.
