The Four Lads grubunun “Istanbul Not Constantinople” isimli şarkısı böyle bir tepkinin ürünü.

İstanbul’un fethinin, Batı dünyasında travmatik bir etkiye yol açtığı sır değil. Aradan geçen 600 yıla yakın bir zamana rağmen, bu nadide şehrin Müslüman Türkler’in hakimiyetine girmesi, “garbın şuuraltı”nda bir türlü kabullenilemedi. Batı kaynaklı birçok yayında, İstanbul’dan “Constantinopolis” veya “Constantinople” diye bahsedilmesi, bu tavrın en tipik göstergelerinden biri. Üstelik bu, hemen her zaman görüle gelmiş bir arıza. Tıpkı, çocukların yere düşünce, acıyı kabullenmemek için “Acımadı ki, acımadı ki” demeleri gibi bir şey bu tuhaf tutum

DÜNYA POSTA BİRLİĞİ, “CONSTANTINOPLE” KONUSUNDA UYARILMIŞTI

Cumhuriyetin kurulmasının ardından Batı dünyasındaki bu hastalıklı tutum dikkate alınarak, bazı girişimlerde bulunulmuştu. Bu amaçla 1930 yılında Dünya Posta Birliği’ne yapılan bir başvuruyla, şehrin resmi isminin “İstanbul” olduğu vurgulanmıştı. Buna rağmen İstanbul’dan, “Constantinople” olarak bahseden çok fazla ülke bulunuyor. Resmi kullanımlarda buna nispeten dikkat edilse de bilhassa entelijansiya ve halk arasında İstanbul’a “İstanbul” dememek için adeta inadî bir tutum – hala - sergileniyor.

BİR MÜZİSYEN GRUP BU SAÇMALIĞA İTİRAZ ETMİŞTİ

Hayatın, tarihin gerçeklerinden kopuk bu fanatik ve saygısız tutum, zaman zaman Batı’daki kimi hakşinas çevrelerin de tepkisini çekmiş. Kanadalı bir müzik grubu olan “The Four Lads” de 1953 yılında, “Istanbul Not Constantinople” (İstanbul Konstantinopolis Değildir) isimli bir şarkı yapmış. Dört kişilik grup, bu şarkıyla bir süre ABD’deki “hit” listelerine de girmiş. Sözlerini Jimmy Kennedy’nin yazdığı, Nat Simons’un da bestelediği “swing” şarkı, günümüzün “rap” tarzını andıran bir “sound”a sahipti. Şarkının, Paul Whiteman Orkestrası’nın 1928 yılında çıkardığı “Constantinople” isimli şarkıya cevaben yazıldığı da yaygın bir kanaatti.

“THE SIMPSONS”DA DA ÇALINMIŞTI

Şarkıda; vokallerden birisi, “Beni Constantinople’ye geri götür” dediğinde, diğer vokal “Hayır oraya geri dönemezsin, uzun zaman geçti Constantinople’den” karşılığını veriyor. Diğer vokal, “Ama Türkler İstanbul’a birçok eser dikiyor” dediğinde de diğer vokalistin cevabı, “Bu sadece Türkler’i ilgilendirir” oluyor. Bu ilginç temalı şarkı, ülkemizde fazla bilinmese de bazı yabancı filmlerin Türkiye’yi konu edinen bölümlerinde kullanılmıştı. “Tinny Ton” isimli çizgi dizinin, konusu İstanbul’da geçen bir bölümünde bu şarkı kullanılmıştı. Yine, “The Simpsons” dizisi ile Mad Brugger’in “Büyükelçi” isimli belgeselinde de fonda, “Istanbul not Constantınople” çalmıştı.

ŞARKININ SÖZLERİ

Şarkı, 1950’li yıllarda Fransa’da da ilgi görmüş ve pek çok sanatçı tarafından yeni versiyonlarla seslendirilmişti. Bu ilginç şarkının sözlerinin çevirisi ise şöyle:

“İstanbul Konstantinopolis’ti / Şimdi İstanbul Konstantinopolis değil / Uzun zaman geçti Konstantinopolis’ten / Şimdi o, ay ışığında gecedeki bir Türk lokumu / Konstantinopolis’teki bütün kızlar / İstanbul’da yaşıyor, Konstantinopolis’te değil / Bu yüzden eğer, Konstantinopolis’te bir randevun varsa / Sevgilin seni İstanbul’da bekliyor olacak / New York bile bir zamanlar Yeni Amsterdam’dı / Niye değiştirdiler söyleyemem / İnsanlar böylesini daha çok sevdiler / Beni Konstantinopolis’e geri götür / Hayır, Konstantinopolis’e geri dönemezsin / Uzun zaman geçti Konstantinopolis’ten / Ama Türkler İstanbul’a birçok eser dikiyor / Bu, Türkler hariç kimseyi ilgilendirmez.

Şarkı ilk defa 1953’te kaydedilmiş

Müzik veritabanı Discogs’ta yer alan bilgilere göre Kanadalı vokal grubu The Four Lads’in şarkısı “Istanbul (Not Constantinople)” 1953’te yayımlanmış. Vikipedi’de ise şarkının 12 Ağustos 1953’te Columbia Records’un New York stüdyolarında kaydedildiğibilgisi bulunmakta. Aynı bilgi, şarkının YouTube’daki kaydında da bulunuyor. 20. yüzyılın ilk yarısında ABD’de en çok dinlenilen müzik türlerinden biri olan eğlenceli şarkılar (novelty songs) kategorisinde sayılabilecek iddia konusu şarkı, yapım şirketi Columbia Records’un New York’ta bulunan ünlü Tin Pan Yolu stüdyosunda kaydedilmiş. Tin Pan Yolu, Manhattan’da özellikle eğlence sektöründe yayıncılık yapan birçok ABD’li şirketin ofislerinin ve stüdyolarının bulunduğu sokağın adı.

The Four Lads grubu üyeleri