Öğretmen, avukat, milletvekili, adalet bakanı, eğitim bakanı, her şeyden önce bir devrimci… Kısa süren bir yaşam serüveninde millet aşkıyla ne kadar şey yapılabilirse, Mustafa Necati Bey çok daha fazlasını yaptı. 1894’te İzmir’de dünyaya gelen Mustafa Necati, burada eğitim hayatına başladı. Üniversiteye kadar İzmir’de eğitimini sürdürdükten sonra İstanbul’a giderek İstanbul Hukuk Okulu’nda üniversite eğitimini aldı. Daha sonra İzmir’e dönerek eğitimcilik ve avukatlık yapmaya başladı. İşte Harf Devrimi’nden Kuvayı Milliye’ye birçok alanda önemli rol oynamış Mustafa Necati Bey’in kısa ama dopdolu yaşam hikayesi.
1. Dünya Savaşı yıllarında İzmir’de eğitimcilik, avukatlık ve gazetecilik yaptı, Özel Şark İdadisi okulunu kurdu
Ülkemizin köklü futbol camialarından Altay Spor Kulübü’nün kurucuları arasında yer alıyor
İtilaf Devletleri tarafından işlerine son verilmeye çalışılan demir yolu işçilerinin hakkını korumaya çalıştı
AydınKasaba demir yollarında hukuk müşavirliği yapan Mustafa Necati Bey işçilerin hakkını korumak için İzmir Demir Yolları İslâm Memurini Teavün Cemiyeti’ni kurdu. Bölgede teşkilatlandırma çalışmaları yaparak işçilere ve halka ümit kaynağı oldu.
İzmir’in işgalinden sonra Balıkesir’e giderek Milli Mücadele’de çok önemli roller oynadı. Kuvayı Milliye kumandanlığı yaptı ve Yunan kuvvetlerine karşı güçlü bir direniş sergiledi
TBMM 1. dönem Saruhan milletvekili oldu. Aynı zamanda sırasıyla Sivas, Kastamonu, Amasya istiklal mahkemelerinde görev aldı
Himayei Etfal Cemiyeti’ni (Çocuk Esirgeme Kurumu) kurdu. Kızılay, Gençler Derneği, Öğretmenler Örgütü gibi toplulukların çalışmalarına destek verdi
TBMM 2. ve 3. dönem İzmir milletvekili oldu. Bu sırada Mübadele, İmar ve İskân Vekâleti’nin kurulmasına öncülük etti ve başkanlığını yaptı
TürkiyeYunanistan nüfus mübadelesi sırasında mübadiller ülkeye deniz yoluyla taşınıyordu. Ancak bu alandaki ihaleyi İtalyanlar kazanınca Türkiye’nin bağımsızlık ilkeleri ile çatışan bir durum ortaya çıktı. Mustafa Necati Bey, bu ihalenin iptal edilmesi ve nakliyenin Türk gemileri ile yapılması konusunda önemli bir rol oynadı.
1924’te Adalet Bakanı oldu ve laiklik ilkesine ters düşen şer’i mahkemeleri kapattı
Milli Eğitim Bakanı oldu ve Türkiye’de eğitime dair iyi olan ne varsa temelini attı
Milli eğitim bakanı olduğu dönemde yaptığı sayısız devrim ve yenilikle Türkiye Cumhuriyeti’nde Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte eğitime en büyük gelişmeyi kaydettiren insan Mustafa Necati Bey’dir. Bu yenilikler arasında çıkardığı kanunla öğretmenlerin haklarını genişletmek ve “Maarif hizmetinde asıl olan öğretmenliktir” hükmü ile öğretmenliğin itibarını arttırmak da bulunuyor.
10 bölge merkezinde öğretmen okulları kurdu. Bu okullardan biri Muharrem İnce’nin dünkü yayında bahsederek Nagehan Alçı’yı zor duruma soktuğu Balıkesir Necatibey Muallim Mektebi’dir.
Eğitimin ücretsiz olması yolunda önemli adımlar attı ve orta öğretimi parasızlaştırdı. Okul kitapları bakanlık tarafından basıldı.
Ülkedeki eğitim seviyesini Avrupa’ya yaklaştırmak için çalıştı. Avrupa’ya öğrenciler göndererek kaliteli öğretmenler yetiştirdi. Yabancı okulları denetim altına alarak ülkenin bağımsızlığını korudu.
Harf İnkılabı da Mustafa Necati Bey’in eğitim bakanı olduğu dönemde gerçekleşti.
35 yaşında hayatını kaybetti. Atatürk, Mustafa Necati Bey’in ölüm haberi ile büyük bir hüzne boğuldu ve gözyaşlarına hakim olamadı
Mustafa Necati Bey, 1 Ocak 1929’da, harf inkılabının yaygınlaşması amacıyla millet mekteplerinin açıldığı günde apandisitinin patlaması ile hayatını kaybetti. Atatürk’ün yakın arkadaşlarından Falih Rıfkı Atay, Çankaya kitabında, ölüm haberini alan Mustafa Kemal’in derin bir üzüntüye kapıldığını ve ağlamaya başladığını belirtti. Ülkemiz için birçok alanda çok büyük işler yapan bu güzel insanın ölümü ulu önderimiz Atatürk’ü ağlatmayı başaran nadir olaylardan biri olmuştur.
